Mestverwerking

In Nederland worden met enorme subsidies zeer veel initiatieven in gang gezet om het mestoverschot weg te werken en mestfraude tegen te gaan. Een reeks incidenten met allerhande soorten mestverwerkers in de afgelopen jaren duidt op wildgroei. Vergunningen worden verleend zonder dat de gevolgen bekend zijn. Omwonenden kunnen daardoor jaren in de stank zitten.

Risico’s zijn onvoldoende in beeld gebracht. In de sector blijken ook criminele handelaren actief, vooral in de wereld van de co-vergisters (waarin naast mest andere soorten afval worden verwerkt), zo heeft criminologe Shanna Mehlbaum vastgesteld (zie het artikel in het Tijdschrift voor Criminologie: Hier zit een luchtje aan. Over het wegwerken van afvalstoffen door co-vergisting).

De overheid trekt wel de portemonnee, maar heeft weinig zicht op de gevolgen van al het geëxperimenteer in het veld. Het RIVM gaf in 2014 al een waarschuwing af: ”Het ontbreken van faalcijfers kan leiden tot een onderschatting van de externe veiligheid als de biogasinstallaties steeds groter worden en de inrichtingen van landelijke omgeving opschuiven naar (meer) bebouwde omgeving.”

Alle incidenten onderstrepen hoe noodzakelijk het is dat de overheid niet alleen vergunningen afgeeft maar ook alle ontwikkelingen bijhoudt en de risico’s permanent inventariseert, zodat incidenten kunnen worden voorkomen. Opmerkelijk daarbij is dat gemeenten steeds vaker tegenover elkaar of tegenover andere overheden komen te staan. Het belang van leefbaarheid en volksgezondheid botst met het belang van de agro-industrie.

Ondanks alle incidenten met en klachten over bestaande mestverwerkers, ondanks alle onzekerheden omtrent gezondheidseffecten en gevolgen voor het leefmilieu, bestaan er in Brabant vergevorderde plannen om het aantal mestverwerkers fors uit te breiden.

Vereenvoudigde versie van de uitgelekte aanzet voor de kaart met daarop reeds aangevraagde, vergunde en bestaande mestfabrieken (zwart) en mogelijke nieuwe locaties (rood). Inzoomen kan op brabantsburgerplatform.nl/mestbewerking

Illegale praktijken
Behalve incidenten doen zich in de wereld van mestverwerking ook illegale en criminele praktijken voor: er wordt meer mest verwerkt dan vergund, er wordt andere mest verwerkt dan vergund, er wordt een andere verwerkingsmethode gebruikt dan vergund. Illegale en criminele praktijken worden ook in de hand gewerkt door de enorme druk de wordt uitgeoefend om mestverwerkers te realiseren. Mestverwerkers zijn behulpzaam bij het wegwerken van het mestoverschot in Nederland en bij de aanpak van mestfraude en stikstofcrisis. Hoe groter de druk, hoe groter de kans dat er bij de vergunningverlening iets mis gaat, over het hoofd wordt gezien, emissies worden onderschat.

Hieronder een overzicht van klachten, misstanden, illegale praktijken en conflicten rond mestverwerkers. Onder het overzicht staan staan diverse berichten over onderzoek, beleid en wet- en regelgeving.

  • 3 mei 2017:  Het aantal klachten over de mestfabriek Cleanergy in Wanroij (gemeente Sint Anthonis) bereikt trieste records. Het afgelopen jaar werden er  67 klachten ingediend tegenover 51 in 2015. Alle klachten waren afkomstig van negen omwonenden en bedrijven in de omgeving. Ze gingen hoofdzakelijk over stank.
  • juni 2017: Mestverwerker van Jennissen in Den Dungen wordt stilgelegd vanwege aanhoudende klachten over stankoverlast.
  • 17 juli 2017: Misstanden bij mestverwerker Heukelom
  • 27 juli 2017: Mestverwerker Ede krijgt megaboete wegens verontreinigen van milieu en riool.
  • 18 augustus 2017: extreem veel ammonium in de Aa, afkomstig van mestverwerker Den Ouden op bedrijventerrein BZOB in Helmond.
  • 23 augustus 2017: bij composteringsbedrijf Orgamex in Bladel zijn de putten overgestroomd waardoor mest en spuiwater in het riool terecht is gekomen.
  • 2 oktober 2017 Vijf mensen aangehouden bij W. Arts in Stevensbeek, op verdenking van mestfraude
  • 4 oktober 2017: acht lekkende tanks ontdekt bij mestverwerker Den Ouden in Helmond. Vier tanks in slechte conditie. Er loopt justitieel onderzoek.
  • 13 oktober 2017:  Mestverwerker Den Ouden in Helmond wordt harder aangepakt door de provincie Noord-Brabant. Het bedrijf moet diepgaand onderzoek verrichten naar maatregelen om de geurhinder in omliggende wijken te verminderen.
  • 24 oktober 2017: Biovergister Bergerden/Huissen van Groen Gas Gelderland krijgt twee nieuwe luchtwassers. Sinds juni 2017 regende het klachten over stank. Het stinkt er nog steeds, meldt een omwonende. Omwonenden hebben er geen vertrouwen in dat het nog goed komt. Het bedrijf heeft al drie keer een dwangsom moeten betalen.
  • 26 oktober 2017: Grootschalige fraude met biovergister van Bela Biogas in Ysselstein. OM onderzoekt ook illegale lozing van stikstof op de Maas in september 2017 ten gevolge van een lekkende silo. Tijdens de doorzoeking constateerde de politie dat de interne processen bij het bedrijf onvoldoende op orde zijn. Er is onvoldoende zicht op welke stoffen er worden ingenomen, hoe deze worden verwerkt en hoe deze vervolgens worden doorverkocht. Hierdoor bestaat het risico dat er afvalstoffen het bedrijventerrein af gaan als mest of bodemverbeteraar, terwijl het restproduct niet voldoet aan de eisen die hieraan worden gesteld.
  • 8 november 2017: Openbaar ministerie eist gevangenisstraf wegens fraude met co-vergister Enorgha in Putten. Er zijn op grote schaal afvalstoffen in de vergister gedumpt, zoals slib en afvalwater van een tank-cleaning bedrijf.
  • 23 november 2017: Last onder dwangsom voor mestvergister in Veendam wegens aanhoudende klachten over stank.
  • 7 december 2017: Mestvergister van de familie Dankers in Borgercompagnie (capaciteit 35.000 ton) veroorzaakt al jaren stankoverlast. De gemeente Veendam heeft een dwangsom opgelegd, maar die wordt geschorst door de Raad van State omdat duidelijke geurnormen in de vergunning ontbreken. Update juni 2021: Nadat gemeente en Dankers eerst overeenstemming hadden bereikt over het plaatsen van een loods, overkapping en een hoge schoorsteen, is er nu zicht op een definitieve oplossing. Dankers heeft een deal gesloten Powerfield over de plaatsing van een zonnepark.
  • 20 december 2017: Bericht in Brabants Dagblad. Bij bijna d helft van de mestverwerkers die door de provincie gecontroleerd worden, zijn de laatste vijf jaar overtredingen geconstateerd. Dat antwoordt het Brabantse provinciebestuur op vragen van Hermen Vreugdenhil (ChristenUnie-SGP).
  • 22 december 2017 Mestsilo geknapt bij Groot Zevert Vergisting in Beltrum. Mest is terechtgekomen in de Leerinkbeek. De mest heeft zich verspreid over circa 500 meter, zo heeft Waterschap Rijn en IJssel bekend gemaakt.
  • 29 december 2017 Gemeente Borger Odoorn moet handhavend optreden tegen mestverwerker Drouwenerveen in verband met aanhoudende klachten over stankoverlast. Omwonenden zijn door Raad van State in het gelijk gesteld.
  • 31 januari 2018 Inval bij Nooijen in Deurne. Er wordt mest verwerkt zonder vergunning. De inval is een gevolg van een groot onderzoek naar mestfraude.
  • 28 maart 2018 Provincie Groningen wil eind maken aan illegaal mest verwerken aan de Scheemderweg in Scheemda. Het gaat om 240.000 ton mest die daar al jaren zonder vergunning wordt aangevoerd. In de omgeving is sprake van een ”bovenmatige milieu- en verkeershinder”.
  • 19 april 2018 Openbaar ministerie eist geldbooete tegen transporteur uit Sint-Anthonis die jarenlang fraudeerde met afvalstoffen voor een mestvergister in Veendam. Hij katte vetresten om in glycerine. Vetresten zijn niet toegestaan voor verwerking in een mestvergister, glycerine wel.
  • 14 mei 2018 Openbaar Ministerie eist voorwaardelijke stillegging van Mestverwerking Fryslan in de gemeente Dantumadeel na dodelijk ongeval. De veiligheid op het bedrijf van Jan Scherff is ondanks het ongeval in 2016 nog steeds niet op orde.
    Bekijk deze video voor de gang van zaken op het bedrijf.
    https://youtu.be/bWl6sI7_myI
  • 12 juli 2017 NVWA ontdekt illegale mestopslag en mestverwerking op een melkveehouderij in Gemert.
  • 30 januari 2018 De druk vanuit de veehouderij om een mestfabriek te realiseren is soms zo groot, dat overheden er geen weerstand aan kunnen bieden en een gedoogbeschikking afgeven. Zo ook in Kapel Avezaath, gemeente Buren. Met behulp van een gedoogbeschikking wordt een mestverwerker opgestart en dan is er vervolgens bijna geen weg meer terug. Een groep omwonenden verzet zich echter heftig tegen de uitbreiding van de mestverwerker van Orgamebo van Willem Bos. “‘Het stinkt als een dolle”, aldus Jos Oosters in de Gelderlander. Uiteindelijk hebben de omwonenden de gemeenteraad meegekregen en laat de provincie weten dat ze de mestverwerker niet langer gedogen.
  • 15 juli 2018 Inval door diverse handhavende instanties bij mestverwerker gebroeders Oude Lenferink in Fleringen.
  • 17 juli 2018 Inwoners van Helmond bij de Raad van State vanwege stankoverlast mestverwerker Den Ouden aan de Gerstdijk. ”Sinds ze kippenmest zijn gaan verwerken, regent het klachten”, aldus een van hen.
  • 27 juni 2018 (Dagblad van het Noorden) Omwonenden vrezen de komst van een biovergister voor kippenmest in Wijster, een initiatief van Noblesse. Omwonenden hebben slechte ervaringen met Noblesse, dat op dezelfde locatie een slachtverwerker heeft staan. Vier jaar lang was er sprake van stankoverlast.
  • 26 juli 2018 Mestverwerker in Deurne voert ook mest aan van andere bedrijven, terwijl daar geen vergunning voor is. Het bedrijf mag alleen eigen mest verwerken. Bovendien wordt mest anders verwerkt dan vergund.
  • 31 augustus 2018 Orgamebo aan de Burensestraat in Kapel Avezaath gaat stoppen met mestverwerking. Er vindt geen overslag van mest meer plaats. Hiermee komt een einde aan jarenlange klachten van omwonenden. De installatie draaide tot dusver op een gedoogbeschikking van de provincie Gelderland.
  • 10 oktober 2018 De Raad van State oordeelt dat de provincie Brabant in 2015 een klacht van omwonenden over stank uit de mestverwerker van Den Ouden in Helmond niet naast zich neer had mogen leggen. De uitspraak is vooral van belang omdat de Raad van State ook iets zegt over de door de provincie gehanteerde meetmethode. De zogeheten correctiefactor voor de meetonzekerheid moet 2 zijn en niet 2,8. Met een factor 2 zal een situatie eerder als overlast worden gekenmerkt.
  • 11 december 2018 Lekkage vergistingstank bij de bio energiecentrale van Jan Bakker en het Waterschap Vallei Veluwe in Harderwijk. Naar schatting 2000 m3 mest komt vrij. Er is sprake van ”gigantische” stank in de omgeving.
  • 12 december 2018 Loonbedrijf Jennissen is in overtreding door het gebruik van een mestfabriek in NIstelrode voor het hygieniseren van mest, terwijl er een vergunning is voor vergisten. Bovendien heeft het bedrijf 67.000 ton mest in de silo’s gepompt, terwijl dit slechts 36.000 ton had mogen zijn.De provincie Brabant heeft een dwangsomprocedure in gang gezet.
  • 19 december 2018 De gemeente Lingewaard vraagt de provincie Gelderland om in te grijpen bij de mestverwerker Groen Gas in Bemmel. ”Het stinkt hier als een otter, heel Huissen ruikt de rioollucht. Zelfs de pastoor rook het zondag in de kerk en sprak hierover. De eigenaren van het bedrijf hebben geen flauw idee wat ze aan het doen zijn, aldus een van de omwonenden, die inmiddels 200 klachten indiende. sinds de komst van de installatie (begin 2017) ervaren bewoners zeer regelmatig stankoverlast, zo blijkt uit diverse mails aan de GGD, de provincie, ODRN en het bedrijf zelf. De stank in 2017 werd door gedeputeerde Conny Bieze omschreven als ‘onacceptabele hinder’. De overlast kwam onder andere door rottend gras en een niet goed functionerende luchtwasser. Ook volgens een rapport van de GGD zorgt de stank voor een ongewenste situatie, die het woongenot van bewoners negatief beïnvloedt en stress op zou leveren. (Bron: De Gelderlander)
  • 20 februari 2019 Woon- en leefklimaat van 45 woningen in buurt van bedrijf Coppens in Boekel is slecht tot zeer slecht, constateert onderzoekbureau Poederoyen. Er is sprake van een legale, maar volledig uit de hand gelopen situatie. Coppens is met zijn varkensstallen, brijvoerinstallatie en mobiele mestverwerkers de grootste vervuiler in het gebied.
  • 6 november 2019 Mestverwerkingsbedrijf Van Kuijk aan de Gementweg in Vught moet van de Raad van State een dwangsom van 51.000 euro betalen aan de gemeente Vught, Het bedrijf deed aan mestverwerking, terwijl alleen de opslag van mest is vergund. Illegale praktijken dus daar in Vught.
  • 12 mei 2020 Het mestverwerkingsbedrijf van Theo Willems in het Limburgse America verwerkt drie keer zoveel mest als toegestaan (58.000 ton) en veroorzaakt stankoverlast. Er staat een illegaal mestbassin op het bedrijf, evenals een defecte silo en de voorgeschreven luchtwassers zijn niet geplaatst. De provincie heeft een dwangsom van 650.000 euro opgelegd. Ondertussen heeft het bedrijf een aanvraag ingediend om 7x zoveel mest te mogen verwerken.
  • 6 juni 2019 Biovergister Cleanergy in Wanroy geeft zich over: de installatie wordt gesloopt door het bedrijf naast de mestfabriek. Omwonenden zijn opgelucht. Ze hebben jaren gestreden tegen de overlast.
  • 29 juni 2020 In het Friese Wâlterswâld wil mestverwerking Fryslân uitbreiden van 100.000 ton naar 250.000 ton per jaar. De provincie heeft een vergunning verleend. Omwonenden zijn naar de rechter gestapt. De rechtbank vernietigde de vergunning waarna de provincie de eis stelde dat het bedrijf combi-luchtwassers plaatst. Nu moet de Raad van State zich over de zaak buigen. Die oordeelde op 9 september dat de stankoverlast binnen de perken blijft. Wel moet de provincie in de vergunning opnemen dat er inpandig moet worden geladen en gelost.
    Bekijk hieronder de video van Mestverwerking Fryslan en let op de de plekken waar stank en stof naar buiten komen. Bij de op- en overslag van mest treden emissies op die doorgaans niet in de stank- en stofberekeningen zijn meegenomen
  • 23 juli 2020 De mestfabriek Nistelrode van loonbedrijf Jennissen heeft een dwangsom opgelegd gekregen van €16.500 omdat het bedrijf de mest hygiëniseert en niet, zoals in de vergunning is opgenomen, vergist. De mest wordt er geschikt gemaakt voor de export, in plaats van er biogas van te maken. Omwonenden hadden de Omgevingsdienst Brabant Noord gevraagd het bedrijf stil te leggen, maar daar is deze dienst niet toe bereid, dat vinden ze ”te ver gaan”. Argument: de mestbewerking is weliswaar formeel niet toegestaan is, maar stinkt minder dan vergisten. ”De geur die met vergistingsactiviteiten gepaard gaat, wordt over het algemeen als meer belastend ervaren.” Wel moet Jennissen een dwangsom betalen als hij niet binnen drie maanden stopt met mestbewerking. Het bedrijf van Jennissen kan nog even door dankzij de provincie Brabant, die de Omgevingsdienst aanstuurt. Er is een nieuwe vergunning in behandeling, die Jennissen de ruimte biedt om meer mest te verwerken, zonder bijproducten. Dat er concreet zicht op legalisatie is, heeft volgens de bestuursrechter in Den Bosch geen gevolgen voor de handhaving. ”Een bestuursorgaan kán handhaving achterwege laten, maar het móet niet”. (Bron:Brabants Dagblad) 
    Dat er concreet zicht is op legalisatie, staat allesbehalve vast. In het geurrapport dat door bureau Blauw is opgemaakt en bij de vergunningaanvraag is gevoegd, staan enkele onjuistheden. De constatering dat de geurbelasting van de aangevraagde activiteiten gelijk is aan en op de meeste geurgevoelige objecten lager is dan de geurbelasting behorend bij de vergunde activiteiten, klopt niet. De vergunde geurbelasting blijkt bij nadere beschouwing door een van de bestuursleden van het Brabants Burgerplatform 12 x lager te zijn dan in het rapport Blauw wordt vermeld.
  • 16 november 2020 Bij Pronk Bio Energie van melkveehouder Pieter Jan Pronk aan de Wengeweg 2/2a in Warmenhuizen is grootscheeps onderzoek ingesteld naar onder meer fraude. Het Openbaar Ministerie (OM), de politie, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Omgevingsdienst NHN zijn betrokken bij het onderzoek naar handelen in strijd met de omgevingsvergunning en fraude. Ook het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) en de gemeente Schagen zijn bij het onderzoek betrokken. Het onderzoek heeft plaats na aanhoudende meldingen van overlast. De mestverwerker staat op minder dan 250 meter afstand van een woonwijk.
  • 19 januari 2021 Het college van B en W van Horst aan de Maas bereidt een zienswijze voor tegen de uitbreiding van een mestverwerker in America, waarvoor de Provincie Limburg een vergunning wil verlenen. De mestverwerker van Henk Willems kent een lange geschiedenis van overtredingen.
  • 11 februari 2021 De mestfabriek in Esbeek is onderwerp van een groot grensoverschrijdend onderzoek naar mestfraude. De mestfabriek is onderdeel van Fertikal, gevestigd in Vlaanderen. De vermoedens van fraude betreffen de export van grote niet-geregistreerde hoeveelheden mest en het manipuleren van analyse­resultaten van staalnames van mest. Ook zijn er vermoedens van meer­dere niet-­aangegeven afvalstromen die werden aangevoerd in biogasinstallaties. 
  • 5 maart 2021 En weer moest de rechter eraan te pas komen om de stankoverlast van de mestfabriek van Den Ouden in Helmond aan te pakken. Den Ouden was het niet eens met de strengere emissiegrenswaarden die door de provincie zijn opgelegd. De rechter liet de grenswaarden in stand. Het bedrijf zal nu filters moeten plaatsen om de stank van de verwerking van kippenmest binnen de perken te houden. Ondertussen liep er nog een zaak bij de Raad van State, aangespannen door Den Ouden, tegen de opgelegde maatwerkvoorschriften. De verleende vergunning uit 2014 op basis van het Activiteitenbesluit biedt geen mogelijkheden om dergelijke maatwerkvoorschriften op te leggen, aldus de Raad van State in een uitspraak van 24 maart 2021. Het college van Helmond zal nieuwe maatwerkvoorschriften moeten opleggen. ”Daarbij zal het college het dan geldende beleid moeten betrekken, waaronder ook het geurbeleid van de gemeente Helmond. Niet is uitgesloten dat het college vervolgens een aanvaardbaar geurhinderniveau bepaalt op een niveau dat overeenkomt met het geurhinderniveau van de omgevingsvergunning uit 2014”. Update 2 juni 2021 Een uitspraak van de voorzieningenrechter (RvS) ECLI:NL:RVS:2021:1154 toont aan in welk juridisch-bestuurlijk doolhof de kwestie Den Ouden terecht is gekomen. Het bedrijf hoeft voorlopig geen filters te plaatsen. Omwonenden zullen zich vertwijfeld afvragen waarom de stank waarin ze zitten niet kan worden aangepakt.
  • 6 april 2021 Eindhovens Dagblad bericht over ellende bij mestverwerker Blue Sphere in Sterksel: stankoverlast, een lekkende mestzak, vrijkomen van onverbrand gas. De provincie is de reeks incidenten zat en beraadt zich op mogelijk bestuursrechtelijke en/of strafrechtelijke sancties. GS stellen in de brief dat Poort 43 in het geheel niet handelt met oog voor de omgeving en het milieu. Ook heeft Poort 43 de processen niet onder controle.
  • 6 april 2021 Tubantia bericht over het mestbedrijf Porkwatt in Fleringen. Het bedrijf heeft ten onrechte 623.749 euro aan subsidie ontvangen. In 2018 heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit bij een controle vastgesteld dat Porkwatt samen met de mest niet-toegestane producten in zijn vergistingsinstallatie heeft verwerkt.
  • 25 juni 2021 Mestverwerker Houbraken in Bergeijk voerde vorig jaar 90.000 ton mest aan, terwijl de vergunning 25.000 ton per jaar toestaat. Een controlerapport van de omgevingsdienst Zuid Oost Brabant waarin deze misstand is gesignaleerd, is dankzij een Wob verzoek van de Stichting Groen Kempenland in de publiciteit gekomen.

17 maart 2021
BURO BLAUW IN DE FOUT MET BEREKENING STANK MESTFABRIEK ROOSENDAAL
Buro Blauw, adviesbureau voor de agrarische sector, is in de fout gegaan met stankberekeningen van een mestfabriek in Roosendaal. De Raad van State heeft de Stichting Advies Bestuursrechtspraak StAB gevraagd het geurrapport van Blauw te beoordelen. De StAB concludeert dat het luchtwassysteem van de fabriek van Biomineralen BV niet het rendement zal kunnen behalen waarvan in het geurrapport is uitgegaan. De vergunning is vernietigd.

20 februari 2021
BURO BLAUW IN DE FOUT MET BEREKENING STANK MESTFABRIEK NISTELRODE
Buro Blauw, een adviesbureau voor de agrarische sector, is in de fout gegaan met de berekening van stank vanuit een mestfabriek in Nistelrode. Het adviesbureau had berekeningen uitgevoerd in opdracht van het bedrijf Jennissen. De berekeningen waren goedgekeurd door de provincie Brabant.

De rechtbank in Den Bosch besloot in een procedure aangespannen door omwonenden en de gemeente Bernheze, de berekeningen te laten controleren door de Stichting Advies Bestuursrechtspraak (StAB). Die kwam tot de conclusie dat de stank drie tot zeven keer hoger zou zijn dan wat er in 2013 is vergund. ”Voor de nieuwe plannen werd de geuruitstoot te laag ingeschat. Tegelijk werd voor de in 2013 vergunde situatie een te hoge waarde als uitgangspunt genomen”, meldt het Brabants Dagblad.
De door de provincie verleende vergunning voor uitbreiding is op 18 maart 2021 door de rechtbank vernietigd.

22 november 2020
ONDERZOEK BMF; OVERLAST MESTFABRIEKEN BIJ 71% VAN OMWONENDEN
Uit een enquête onder tachtig omwonenden van mestverwerkers blijkt dat 71% overlast ondervindt: 36% ervaart geregeld overlast, 31% ondervindt heel erg veel overlast. De overlast bestaat overwegend uit stank, stelt de Brabantse Milieu Federatie (BMF) na een verkennend onderzoek vast.

De belofte die vaak wordt gedaan door ondernemer en vergunningverlener dat de mestverwerker geen overlast veroorzaakt, blijkt loos, aldus de BMF. Deze organisatie heeft niet alleen omwonenden van mestfabrieken ondervraagd, maar ook enkele bedrijven aan een nader onderzoek onderworpen: in de gemeenten Asten (Kovemi), Bergeijk (Houbraken), Deurne (Gebr. Aldenzee en Biemans op bedrijventerrein Kranenmortel), Heeze-Leende (VIC Sterksel), Helmond (Den Ouden), Landerd (cluster mestfabrieken van Albers, Peters en Smits), Roosendaal/ Bergen op Zoom (Biomoer Moerstraten) en Sint Anthonis (Cleanergy).

In vergunningen wordt gesteld dat mestfabrieken emissieloos zijn, maar dit is in de onderzochte casussen niet waargemaakt, stelt de BMF vast. In de praktijk is er toch sprake van grote (stank)overlast en soms ook van andere gezondheidsproblemen. Vervolgens kost het omwonenden jaren aan klachten indienen en actieve inzet om de overlast weer opgelost te krijgen.

De overlast reikt vaak tot op grotere afstand dan de berekeningen die onder een vergunning liggen voorspellen, aldus de BMF. Volgens 47% van de respondenten staat de mestfabriek in hun omgeving op <250 meter van een woning, en volgens 20% tussen de 250 en 500 meter. 500 tot 1.000 meter en 1.000 tot 2.000 meter worden relatief vaak genoemd als de afstanden tot waar de overlast wordt ervaren. In het geval van gemeente Helmond reikt de stank volgens respondenten zelfs tot 3 kilometer.

Uit de casussen komen gemeenten naar voren die volgens respondenten wel
gehoor geven aan de zorgen en klachten en daarmee weer vertrouwen terugwinnen. Gemeente Sint Anthonis bestemt de mestfabriek die overlast veroorzaakt weg en ook in Helmond ‘gloort er weer hoop’ volgens de respondenten doordat zij het gevoel hebben dat het gemeentebestuur nu in ieder geval haar best doet om de overlast aan te pakken.


24 oktober 2020
MESTVERWERKING: MILIEUGEVOLGEN ONBEKEND, NORMEN ONTBREKEN

Landbouwminister Carola Schouten stort zich met een blinddoek op in een ongewis avontuur door aan te sturen op een vrijwel volledige verwerking van de mest uit de intensieve veehouderij. De milieugevolgen van de installaties die de mest moeten verwerken, zijn grotendeels onbekend. ”We weten het niet”, aldus Jan Roefs.
Jan Roefs, directeur van het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding *), doet in zijn rapport ”Knelpunten in mestverwaarding” een boekje open over de uiterst wankele basis onder mestverwerkingsinstallaties: de milieueffecten (ammoniak, fijnstof en geur) zijn niet goed onderbouwd. Ook ontbreken er normen en als die er al zijn, dan is niet duidelijk in hoeverre die van toepassing zijn en of ze voldoende bescherming bieden.

”Van ongewenste stoffen die we niet in het milieu terug willen zien, zijn überhaupt nog geen normen bepaald”, aldus Roefs. Dan gaat het om virussen, bacteriën, endotoxines, antibiotica en dergelijke. Het ontbreken van deze normen is een extra rem voor medewerking van een lokale autoriteit bij vergunningsaanvragen, al dan niet door gezaaide twijfels bij bezwaarmakers, stelt hij vast. Soms zijn er wel normen, maar wordt ervan betwijfeld of ze goed onderbouwd zijn, voegt hij eraan toe

Berekeningen van fijnstof en ammoniak; ”pure luchtfietserij”
Van ammoniak en fijnstof is niet duidelijk of luchtwassers wel doen wat berekend wordt, aldus Roefs. Er zijn wel erkende luchtwassers, maar deze zijn voor stallen erkend. Mestverwerking (met varianten daarbinnen) is echter anders, en extrapoleren van cijfers is “pure luchtfietserij”, citeert hij een deskundige.

Berekening van geur: ”natte vinger werk”
De berekening van geur vanuit mestverwerkingsinstallaties is volgens deskundigen ”natte vinger werk”, aldus Roefs. Hij laat een van de deskundigen aan het woord die hij voor zijn rapport heeft geraadpleegd: ”Een adviesbureau rekent uit dat er x geureenheden worden uitgestoten, en op basis hiervan wordt een vergunning afgegeven. Een betere onderbouwing is er dan niet, en naderhand komen er dan toch klachten. Die klachten worden soms wel en soms niet bevestigd door metingen.” Soms komt dit omdat er andere stoffen vrij komen, waar geen rekening mee is gehouden, merkt Roefs op. ”Stoffen die bijvoorbeeld niet in een waterige fase terechtkomen bij een luchtwasser. Die stoffen verwacht je niet, maar ze zorgen wel voor overlast.”

Volksgezondheid
Uit het rapport van Roefs blijkt dat kennis ontbreekt om de zorgen van de bevolking op het gebied van volksgezondheid weg te nemen. ”Waar misschien wel de meeste weerstand bij de bevolking door wordt veroorzaakt is de angst voor zoönoses, antibiotica-resistente bacteriën, endotoxinen, fijnstof, residuen van diergeneesmiddelen en dergelijke. Ernstige crises als BSE, Ehec of Q-koorts hebben de aandacht hiervoor vergroot en hebben vertrouwen doen omslaan in wantrouwen. Dit wordt versterkt door politiek getinte uitlatingen door personen die als opinieleider worden gezien, zoals huisartsen.”

Naar de verspreiding van voor de volksgezondheid schadelijke stoffen vanuit mestverwerkers is onderzoek gedaan, o.a. door WUR en door het kennisplatform veehouderij en humane gezondheid, aldus Roefs. ”Hun analyses blijven echter steken in kwalitatieve beschouwingen (‘het zou kunnen voorkomen’) en geven daardoor ook weinig objectieve informatie over risico’s. En juist daar zit weer die onzekerheid, want hoe groot is het risico? Er zijn deskundigen die een ware rampspoed voorspellen, maar er zijn ook deskundigen die beweren dat het houden van een kat als huisdier veel risicovoller is. Beide stellingen zullen onvoldoende onderbouwd zijn. Maar hoe het wel zit? We weten het niet.”
Deze onduidelijkheid, het niet kunnen duiden van werkelijke risico’s en niet verder komen dan eventualiteiten, zorgen voor angst en weerstand, bij de bevolking en bij het verlenen van een omgevingsvergunning, aldus Roefs. ”Ook is het dan moeilijk om gericht maatregelen te nemen. Een ‘potdicht-principe’ lijkt een ultieme oplossing, maar is dat voldoende en is het ook nodig?”, vraagt hij zich af.

*) Het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding, samenwerkingsverband van overheid en bedrijfsleven, heeft onder meer als doel het geven van onafhankelijke, objectieve informatie over mestverwerking. In de Raad van Toezicht zitten mensen uit de veevoerindustrie, het ministerie van LNV en LTO. Het NCW krijgt jaarlijks 100.000 euro subsidie van het ministerie van LNV. Daarnaast komt er geld binnen uit het bedrijfsleven en van provincies.

8 oktober 2020
NIEUW MESTBELEID, MEER MESTFRAUDE, MEER OVERLAST
Het nieuwe mestbeleid van minister Carola Schouten houdt in dat vrijwel alle mest van de intensieve veehouderij in Nederland naar een mestfabriek gaat. De mest van het overgrote deel van de varkensbedrijven zal niet langer worden uitgereden op akker- en grasland. Dat nieuwe beleid is misschien goed voor de bestrijding van mestfraude, maar slecht voor de leefbaarheid in het buitengebied. Er zullen de komende jaren veel mestfabrieken komen op plaatsen waar ze overlast veroorzaken en schadelijke effecten hebben op de volksgezondheid.

Een subsidieregeling voor investeringen in mestverwerking is in aantocht, zo kondigt landbouwminister Carola Schouten in haar kamerbrief over de voortgangsrapportage duurzame veehouderij aan. Ze werkt nauw samen met de sector, verenigd in CoViVa (Coalitie Vitale Varkenshouderij), een samenwerkingsverband van varkenshouders, Rabobank, vlees- en veevoerindustrie. Al deze partijen zijn het gedoe met langdurige procedures rond mestfabrieken meer dan zat en hebben in Schouten een gewillige medestander gevonden: ze draait niet alleen de geldkraan open, ze gaat er tevens voor zorgen dat er overleg op gang komt met provincies en gemeenten om vergunningverlening te bespoedigen. Welke juridische sluiproutes daarbij bewandeld gaan worden, daar laat ze zich nog niet over uit.

Uit alle stappen die Schouten zet, blijkt dat wat haar betreft de varkenssector, na een kleine sanering van naar schatting 10%, niets meer heeft te vrezen. Alle financiële sluizen zijn open gezet om de varkenshouderij te ”verduurzamen” met emissiereducties en mestfabrieken. Een verdere industrialisering van de Nederlandse varkenshouderij ligt in het verschiet.
Dat de wet- en regelgeving volstrekt onvoldoende is om schadelijke gevolgen van deze ontwikkeling voor de leefomgeving te voorkomen – daar gaan Schouten en CoViVa voor het gemak maar even aan voorbij. Net als aan de vraag of al die beloofde emissiereducties wel werken. Schouten heeft het in haar kamerbrief over een forse reductie van alle schadelijke emissies (stikstof, CO2, fijnstof en geur), terwijl de subsidieregeling voor brongerichte verduurzaming op het gebied van fijnstof en geur slechts 25% winst oplevert. Een dergelijk ambitieniveau staat in geen verhouding tot de omvang van het stank- en fijjnstofprobleem in gebieden met intensieve veehouderij. Als het om leefbaarheid gaat, ontbreken garanties voor omwonenden dat ze erop vooruit zullen gaan. Toenemende schaalvergroting zal de last voor het buitengebied verzwaren. Met de komst van nieuwe mestfabrieken zal het leefklimaat verder verslechteren..

Dubbele lobby in Brabant
Was er in Brabant aanvankelijk een beleid om mestfabrieken uitsluitend te bouwen op industrieterreinen, de laatste tijd dringt de mestlobby aan op de bouw van mestfabrieken in het buitengebied. Het Brabants Burgerplatform waarschuwt gemeenten in Brabant daarom voor aanvragen die nieuwe mestfabrieken mogelijk moeten maken.
Er is sprake van een ”dubbele lobby”, aldus het Burgerplatform. Aan de ene kant de lobby van de mestverwerkers die zich liever in het buitengebied vestigen, omdat het daar goedkoper is. En aan de andere kant de lobby van bedrijven op bedrijventerreinen die de komst van mestfabrieken willen tegenhouden.

In een brief aan gemeenten wijst het Brabants Burgerplatform erop dat de lobby van de mestverwerkers gebruik maakt van verkooppraatjes die de overlast en gezondheidseffecten wegpoetsen. Zo wordt aangevoerd dat mestfabrieken werken volgens het ”potdichtprincipe”. Maar dat geldt alleen voor fijnstof, aldus het Burgerplatform. ”Voor andere emissies, zoals gassen, ziektekiemen en stank geldt deze regel helemaal niet. Bovendien is het potdichtprincipe niet altijd dwingend. Als een gemeente het bevoegd gezag is, kan zij zelf bepalen of ze dit potdichtprincipe wil hanteren. En veel gemeenten hebben deze beleidsregel nog niet overgenomen.”

Ook de beleidsregel Industriële geur biedt, aldus het Burgerplatform, onvoldoende bescherming. Er zijn geen regels die de kwaliteit van de leefomgeving echt waarborgen, stelt het Burgerplatform vast. Een afstandscriterium van 500 meter ziet de mestlobby niet zitten, zo is in diverse mestdialogen gebleken.


STINKENDE MESTVERWERKER DEN OUDEN STIL GELEGD

2 augustus 2019
Mestverwerker Den Ouden in Helmond is stil gelegd na aanhoudende klachten over stankoverlast. De directie van het bedrijf heeft daar op aandringen van de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant toe besloten. Afgelopen dagen heeft de dienst circa 100 meldingen gekregen van omwonenden dat de stank niet te harden was.

De mestverwerker is al geruime tijd een bron van grote ergernis voor de inwoners van de wijk Brouwhuis. Ze ondervinden erg veel hinder van de stinkende mestverwerker. Maatregelen hebben tot dusver niet geholpen. In april van dit jaar oordeelde de rechter dat Den Ouden de opgelegde maatwerkvoorschriften diende te accepteren.
Update 11 augustus 2018
Het stil leggen van de mestverwerker Den Ouden was van korte duur: de installatie is weer opgestart en veroorzaakt ook weer stank. Omroep Brabant meldt dat er al weer 70 klachten zijn binnen gekomen bij de Milieu Klachten Centrale.
Update 20 augustus 2019
De mestverwerker Den Ouden is opnieuw stilgelegd. Wethouder Maas van de gemeente Helmond begint zo langzamerhand wanhopig te worden. ”De buurt vecht tegen de bierkaai”, zegt ze tegen Omroep Brabant. De provincie heeft weliswaar dwangsommen opgelegd, maar die worden nu weer aangevochten door de eigenaar van de mestverwerker. “De provincie is het bevoegd gezag. De omgevingsdienst de handhaver. Ik kan alleen druk uitoefenen en indringende gesprekken voeren met de provincie en de omgevingsdienst. Gelukkig voelen ze nu de urgentie om meer te handhaven”, aldus Maas. ”Duizenden inwoners zitten al jaren in de stank”, merkt ze op.
Update 30 augustus 2019
Den Ouden belooft beterschap. Wethouder Antoinette Maas (GroenLinks) zegt in het Eindhovens Dagblad: „Ik heb sinds donderdagavond echt het gevoel dat Den Ouden werkt aan oplossingen, ook wat betreft het productieproces. Dit is belangrijk; het gaat om meer dan een hogere schoorsteen en om de juiste volgorde van maatregelen.”
Update 24 maart 2020
Gemeente en provincie moeten toegeven dat ze zich vergist hebben in de goede bedoelingen van Den Ouden. Het bedrijf krijgt strengere eisen opgelegd. De geurnormen worden aangescherpt. De schoorsteen moet worden verhoogd en het bedrijf moet continue geur gaan meten.
Update 24 maart 2021
De verleende vergunning uit 2014 op basis van het Activiteitenbesluit biedt geen mogelijkheden voor de door de gemeente maatwerkvoorschriften, aldus de Raad van State in een uitspraak van 24 maart 2021. Het college van Helmond zal nieuwe maatwerkvoorschriften moeten formuleren. ”Daarbij zal het college het dan geldende beleid moeten betrekken, waaronder ook het geurbeleid van de gemeente Helmond. Niet is uitgesloten dat het college vervolgens een aanvaardbaar geurhinderniveau bepaalt op een niveau dat overeenkomt met het geurhinderniveau van de omgevingsvergunning uit 2014”.


WETHOUDER HELMOND ERKENT ”HISTORISCHE VERGISSING” MESTVERWEKER DEN OUDEN

14 augustus 2018 – De Helmondse wethouder Antoinette Maas erkent dat het gemeentebestuur met de vergunning voor mestverwerker Den Ouden een ”historische vergissing” heeft begaan. Gevolg van deze vergunning is dat inwoners van de wijk Brouwhuis al langdurig in de stank zitten. Samen buiten eten of een verjaardagsfeestje vieren is er niet meer bij en ze moeten zelfs de brievenbus afplakken om te voorkomen dat de stank naar binnen komt.

Maas erkent dat er een groot probleem is en vindt dat Den Ouden al veel eerder maatregelen had moeten treffen. Dat bedrijf beroept zich echter op zijn vergunning en stelt dat het aan de normen voldoet. Dit welles-nietes spelletje werd op 13 augustus opgevoerd voor de rechtbank in Den Bosch, waar Den Ouden een verzoek om een voorlopige voorziening had neergelegd om niet al op korte termijn te hoeven voldoen aan opgelegde maatwerkvoorschriften door de provincie.

”Mensen moeten brievenbus afplakken om
te voorkomen dat stank naar binnen komt’

Zowel gemeente als provincie blijken na de verleende vergunning in 2014 vrij machteloos te staan tegenover het bedrijf. In plaats van te zoeken naar oplossingen, wil het bedrijf strenge maatwerkvoorschriften aanvechten. Volgens Den Ouden kan het niet aan deze maatwerkvoorschriften voldoen.  Daartoe heeft het bedrijf een zogeheten bodemprocedure opgestart.
De kwestie Den Ouden is illustratief voor meerdere mestverwerkers in Nederland. Deze zijn met steun van lokale politici en veel overheidsgeld opgestart om een einde te maken aan het gigantische mestoverschot. De vergunningverlening en handhaving vertonen echter allerlei tekortkomingen. Dat heeft ook te maken met een gebrekkige regelgeving. Een bedrijf kan makkelijk roepen dat het aan de normen voldoet. Het is lastig aan te tonen dat dit niet het geval is. Bovendien zijn de normen vaak veel te ruim. Het kost veel tijd om deze tekortkomingen te herstellen. Ondertussen zitten omwonenden in de stank.
De uitspraak van de voorzieningenrechter in de zaak Den Ouden wordt binnenkort verwacht.

Update: Op 5 februari 2019 was er een zitting bij de bestuursrechter in Den Bosch. Provincie, gemeente en omwonenden stonden daar omdat Den Ouden de opgelegde maatwerkvoorschiften niet accepteert. De Stichting Advies Bestuursrechtspraak (StAB) was om advies gevraagd. Een hogere schoorsteen de pijp voorzien van een speciale techniek om stank af te breken, de zogeheten koude-plasma-methode., zou kunnen helpen, aldus de StAB.  Begin maart doet de rechter uitspraak.

Update: Op 5 april 2019 heeft de bestuursrechter bepaald dat Den Ouden de maatwerkvoorschriften dient te accepteren, met uitzondering van het voorschrift om geregeld een geuronderzoek uit te voeren. Dit betekent dat het bedrijf onder meer de schoorsteen moet aanpassen en uitsluitend van maandag tot en met vrijdag mestkorrels mag produceren.
Den Ouden had gezegd dat hij wel iets wilde doen aan de stankoverlast, maar dat hij dan wel wilde uitbreiden. Een bekende vorm van ”boerenchantage” waar de rechter inmiddels niet meer intrapt.
De bestuursrechter merkt fijntjes op dat het geen kwaad kan dat het bedrijf de noodzakelijke maatregelen treft zonder tegelijkertijd een vergroting van de productiecapaciteit aan te vragen. Gelet op de vele klachten over geuroverlast is er volgens de rechtbank wel iets aan de hand op het bedrijventerrein waar ook de mestverwerker gevestigd is. Het siert de provincie dat zij probeert de oorzaak hiervan te achterhalen en er wat aan te doen. ”Het bedrijf kan wellicht het vertrouwen van de omwonenden terugwinnen door maatregelen te treffen. Als de omgeving geen onaanvaardbare geurhinder meer ondervindt, komt dat vertrouwen ook wel weer terug”, aldus de bestuursrechter.

Update: Op 16 maart 2020 dient de zaak bij de Raad van State. Omwonenden stellen dat de provincie de mestfabriek teveel behandelt als ware het een koekjesfabriek. Het Eindhovens Dagblad citeert Brouwhuis-bewoner Bert van Sas: Als je met de echte stankbeleving van mest rekent, is de stankcontour acht keer zo groot en valt heel Brouwhuis er binnen.” Volgens de provinciewoordvoerster en Den Ouden is dat niet waar en klopt de norm wel, al erkende de eerste dat Brabant Den Ouden in 2018 een aantal strengere maatregelen heeft opgelegd om stankoverlast voor omwonenden binnen aanvaardbare perken te houden.
Van Sas gelooft niet dat het werkt. Volgens hem is duidelijk aantoonbaar dat zodra Den Ouden een filter in de luchtbehandelingsinstallatie vervangt de klachten uit de wijk opeens ophouden, om in de maanden erna weer te stijgen. ”Niemand in de wijk weet wanneer Den Ouden de filters vervangt, dat weet je pas ruim een half jaar erna. Dan is het toch opvallend dat net na het vervangen van de filter bij Den Ouden de stankklachten in de wijk tot nul dalen. In feite zou Den Ouden de filters elke maand moeten vervangen. maar ze doen het maar twee keer per jaar waardoor we twee maanden geen stank hebben en tien maanden heel veel. Eigenlijk mag Den Ouden maar op zeven dagen per jaar meer stankoverlast dan normaal produceren maar in de praktijk is dat 70 tot 100 dagen per jaar.”  (Bron: Eindhovens Dagblad: Brouwhuis’ protest bij Raad van State: ‘Negeer stank Den Ouden niet langer’.

Wethouder Maas memoreert zeven jaar overlast bij de Raad van State. ”Met een hogere schoorsteen komt er niet minder stank, maar verspreidt die zich alleen maar over een groter gebied’’, zei Maas. ”Ik doe hier na zeven jaar overlast een moreel appel op u namens de omwonenden’’, aldus Maas tegen de drie rechters.

Update 24 maart 2021: De verleende vergunning uit 2014 op basis van het Activiteitenbesluit biedt geen mogelijkheden voor de door de gemeente maatwerkvoorschriften, aldus de Raad van State in een uitspraak van 24 maart 2021. Het college van Helmond zal nieuwe maatwerkvoorschriften moeten formuleren. ”Daarbij zal het college het dan geldende beleid moeten betrekken, waaronder ook het geurbeleid van de gemeente Helmond. Niet is uitgesloten dat het college vervolgens een aanvaardbaar geurhinderniveau bepaalt op een niveau dat overeenkomt met het geurhinderniveau van de omgevingsvergunning uit 2014”.



8 december 2017
HARDE GEURNORM NOODZAKELIJK VOOR MESTVERGISTERS
Als lokale overheden in vergunningen voor mestvergisters geen harde geurnormen opnemen, kunnen omwonenden langdurig in de stank zitten. Dat blijkt uit een uitspraak van de Raad van State in een zaak over een mestvergister in Borgercompagnie.

De vergister van het bedrijf Dankers Bioenergy BV verwerkt jaarlijks 35.000 ton mest. Vanwege aanhoudende stankoverlast had de gemeente Veendam de eigenaar een dwangsom opgelegd: hij moest binnen een bepaalde termijn maatregelen treffen.
De gemeente heeft echter in de vergunning slechts aangegeven dat de geurhinder niet onaanvaardbaar mag zijn. Een duidelijke norm ontbreekt. De Raad van State heeft het dwangsombesluit daarom geschorst. Bij een dergelijke vage omschrijving kunnen niet op korte termijn grote investeringen worden afgedwongen. De mestvergister kan dus voorlopig doordraaien, in afwachting van een uitspraak van de Raad van State in een bodemprocedure.

Update 24 april 2019
De Raad stelt opnieuw vast dat de gemeente geen harde geurnormen heeft opgenomen in de vergunning. Het bedrijf kreeg tussen 2005 en 2012 vergunningen voor onder meer het vergisten van dierlijke mest. Over mogelijke stankoverlast werden door de gemeente Veendam onvoldoende richtlijnen op papier gezet.


31 oktober 2017
MEST ”RISICOFACTOR” VOOR VOLKSGEZONDHEID
Een gram mest bevat gemiddeld miljoenen tot honderden miljoenen bacteriën, waarvan een gedeelte ziekteverwekkend kan zijn. Dit stelt het RIVM in een rapport over de vraag of mest een risicofactor is voor de volksgezondheid.

Het rapport is niet gebaseerd op eigen onderzoek maar op wetenschappelijke studies van anderen. Deze studies wijzen op de aanwezigheid van ziekmakende E. coli-bacteriën in 17% van de onderzochte monsters rundveemest. Gemiddeld was 43% van de varkensmestmonsters positief voor ziekmakende E. coli. MRSA-bacteriën werden slechts in twee publicaties onderzocht en alleen aangetoond in varkensmest.

Op dit moment is onbekend of en in hoeverre verspreiding van micro-organismen uit mest via het milieu bijdraagt aan het optreden van ziekte bij mensen, aldus het RIVM. Verschillende epidemiologische studies wijzen mest aan als risicofactor voor het optreden van infecties. In Nederland is de dichtheid van veehouderijen echter zeer groot. Er wonen relatief veel mensen dichtbij veehouderijen. De verwachting is dat daarmee de druk van ziektekiemen uit mest op het milieu dan ook groter is, wat de risico’s voor de gezondheid mogelijk vergroot.

Mestverwerking
Het RIVM heeft ook bekeken wat er bekend is over de risico’s van mestverwerking voor de volksgezondheid. Emissie vanuit mestverwerkers naar het oppervlaktewater lijkt onwaarschijnlijk, gegeven de grote mate van verwijdering door omgekeerde osmose. Wel is nog onduidelijk in hoeverre emissie kan optreden vanuit luchtwassers van mestverwerkers en of dit gevolgen heeft voor de gezondheid. Ook is onduidelijk in hoeverre dit zich verhoudt tot emissies van pathogenen vanaf bemeste akkers.

Klik hier voor het rapport Verkenning van de microbiologische risico’s van mest voor de gezondheid


11 augustus 2017
RvS: ”Stank mestverwerker en stallen integraal beoordelen”
Een varkenshouder in het Brabantse Holthees mag voorlopig geen mestverwerker op zijn bedrijf plaatsen. De Rechtbank Oost Brabant heeft geoordeeld dat de geuremissie van de mestvergister beoordeeld had moeten worden in combinatie met de geuremissie van de varkensstallen.

Tegen de vergunning voor de mestvergister en een uitbreiding van het varkensbedrijf was door inwoners van het dorp bezwaar gemaakt. Belangrijk punt in de uitspraak is de erkenning dat er ter plekke sprake is van een overbelaste situatie. Kort gezegd: de inwoners van het dorp ervaren al teveel stankoverlast. Die overbelaste situatie had betrokken moeten worden bij de beoordeling van de geuremissie, aldus de Rechtbank Oost Brabant.
Klik hier voor de uitspraak van de Rechtbank Oost Brabant.


GEZONDHEIDSEFFECTEN MESTVERWERKING NOG ONBEKEND

De effecten van mestverwerking op de volksgezondheid zijn nog onbekend. ”Ik vind wel dat we daar naar moeten kijken”, zei een woordvoerder van LTO tijdens het symposium over veehouderij en gezondheid op 3 november 2017 in Den Bosch. ”We willen geen processen waarbij grote volksgezondheidsproblemen bij optreden.”

De LTO-woordvoerder verwees naar het Kennis Coördinatie Centrum Mestbewerking dat in oprichting is. Daarin zijn mestverwerkers, mestvervoerders, LTO, landelijke en provinciale overheden bij betrokken. Ook het kennisplatform Veehouderij en Gezondheid inventariseert de risico’s. Er is inmiddels een Kennisbericht Mest en Mestbewerking.
Jeroen van Leuken van het RIVM zei: ”Grote vraag is of er ziektekiemen in het milieu terechtkomen via de luchtwassers. Nader onderzoek moet daar meer duidelijkheid over geven.”
Ondertussen heeft de provincie Brabant een adviesbureau in de arm genomen. De provincie wil grootschalige mestverwerking toestaan. Het adviesbureau moet nu de processen en technieken in kaart brengen en de effecten daarvan op de omgeving. Er komt een gezondheidstoetsingskader. Samen met het kennisplatform veehouderij en gezondheid worden de risico’s zo goed mogelijk in beeld gebracht.
De druk vanuit de veehouderij is enorm. Er moeten dringend mestverwerkers bij komen om het mestoverschot weg te werken. Burgers kunnen daartegen in het geweer komen door erop te wijzen dat er mogelijk risico’s zijn voor de volksgezondheid en dat overheden hierover nog geen zorgvuldig besluit kunnen nemen.

Inwoners Marrum vrezen stankoverlast mestvergisters
Geplaatst op 

De inwoners van Marrum vinden twee mestvergisters vlakbij hun dorp ”onverantwoord”. Ze zijn bang voor stankoverlast.

De ene vergister (capaciteit 36.000 ton) moet komen aan de oostkant van het Friese dorp. De andere (capaciteit 100.000 ton) zou op een locatie aan de westkant verschijnen.
Voor de monovergister van 36.000 ton van De Wolff Verenigde Bedrijven is door de gemeente Ferwerderadiel al een vergunning afgegeven. De co-vergister van 100.000 ton komt uit de koker van Klaas Nijboer uit Metslawier en energiebedrijf Engie.

Omwonenden en Doarpsbelang hebben hun zorgen kenbaar gemaakt bij het energiebedrijf en een brief gestuurd naar gemeente en provincie.
Bron: Leeuwarder Courant

LAATSTE NIEUWS, 21 september 2017
Engie ziet af van co-vergister: ”onvoldoende draagvlak”, het project dreigt ernstig vertraagd te worden door juridische procedures. Burgerverzet heeft dus effect.

Enorme boete voor eigenaar mestverwerker Ede
Geplaatst op 

De eigenaar van een mestverwerker in Ede heeft een boete gekregen van anderhalf miljoen euro. Dat heeft de politie van Ede bekend gemaakt.

Op het bedrijf was de mest niet op de juiste manier opgeslagen. Daardoor is het milieu en ook het riool ernstig verontreinigd. Voor de gebouwen bleek geen vergunning te bestaan, de administratie was niet in orde of zelfs afwezig. Brandweer, omgevingsdienst en gemeente hebben onlangs een controle uitgevoerd. Daarbij zijn veel overtredingen geconstateerd. Het onderzoek wordt voortgezet.
Het is niet de eerste keer dat een mestverwerker in opspraak raakt. In maart kreeg een mestverwerker in Helmond een dwangsom opgelegd vanwege het veroorzaken van stankoverlast.

Onderzoek mestfabriek leidt tot voorbarige conclusie
Geplaatst op 

In Oss bestaan vergevorderde plannen voor een hele grote mestvergister (500.000 ton drijfmest per jaar). De provincie Noord-Brabant heeft inmiddels een definitieve beschikking afgegeven, mede op basis van een onderzoek naar gezondheidseffecten. Dat lijkt voorbarig, want niet bekend is aan welke doses micro-organismen omwonenden blootgesteld worden. De provincie vertrouwt erop dat het allemaal wel meevalt.

Kennelijk heeft men alleen de samenvatting gelezen: ”In Nederland en in de internationale literatuur zijn geen aanwijzingen gevonden dat mestverwerkingsinstallaties een bron zijn voor uitbraken van infectieziekten. Het bedrijfsproces van de voorgestelde mestverwerker is zodanig ingericht dat de verspreiding van micro-organismen en chemische stoffen naar de omgeving wordt tegen gegaan. Zo wordt onder andere de mest gesloten aangeleverd, heerst er een onderdruk in de fabriek, is er een actieve afzuiging van de lucht via luchtwassers voordat de lucht buiten de fabriek komt, wordt het afvalwater gezuiverd middels omgekeerde osmose en wordt het eind product gepasteuriseerd.”

Onzekerheden
Dat lijkt klare taal. Maar in de antwoorden op de diverse vragen die door de provincie aan RIVM en Wageningen Universiteit zijn gesteld, komt een beeld naar voren vol onzekerheden.
Alle lucht die vanuit de mestfabriek naar buiten gaat, passeert een luchtwasser.
Onderzoekers van RIVM en Wageningen Universiteit durven niet te zeggen welke aantallen micro-organismen uiteindelijk de luchtwasser overleven. Daarom kan er geen oordeel gegeven worden over hoeveel ziekteverwekkende micro-organismen
in de buitenlucht terecht komen. ”Aangenomen mag worden dat het aantal ziekteverwekkende micro-organismen dat uitgescheiden wordt naar de buitenlucht en/of het oppervlaktewater groter is wanneer er meer mest verwerkt wordt in de fabriek.”

Geen woord over stank
Het is hoogst opmerkelijk dat de provincie het avontuur met de mestfabriek in Oss ondanks deze waarschuwing wel aandurft. In plaats van te kiezen voor het voorzorgbeginsel, is men gezwicht voor de druk vanuit het agrarisch bedrijfsleven. Wat ook opvalt: in de vraagstelling van de provincie en in de beantwoording van de vragen staat geen woord over mogelijke stankoverlast. Alsof geurhinder geen gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

rapport-rivm-over-gezondheidsrisico-mestvergisters-iov-noord-brabant