De overheid besteedt 180 miljoen aan een saneringsronde van de varkenssector (Srv), zonder zeker te weten dat deze financiële injectie ook het gewenste resultaat oplevert. De Srv is bedoeld om stankoverlast in varkensdichte gebieden te bestrijden. Varkenshouderijen kunnen op vrijwillige basis stoppen. Er is geen enkele garantie dat de grootste stinkerds gebruik zullen maken van de subsidieregeling.
In antwoord op vragen van de Tweede Kamer schrijft minister Schouten dat er een evaluatie komt als de overlastgevende varkensbedrijven zijn gestopt. ”Daarbij zal inzichtelijk worden gemaakt wat het effect van de Srv is geweest, zoals het aantal beëindigde varkenshouderijlocaties, het aantal woningen in een straal van 1.000 rond deze locaties, de geuroverlast die de betreffende locaties veroorzaakten (uitgedrukt als geurscore), de omvang van de het doorgehaalde varkensrecht (uitgedrukt in varkenseenheden) en de oppervlakte van de gesloopte varkenshouderijstallen”, aldus Schouten.
Ze merkt op dat het effect ”voelbaar” zal zijn voor omwonenden rond varkensstallen die leeg komen te staan. Maar er is geen ”objectieve en meetbare maatstaf” waarmee resultaten van de door de overheid gesubsidieerde sanering aangetoond kunnen worden. Ze verwacht dat zo’n 7 tot 10% van de varkensrechten komt te vervallen. Na ophoging van het subsidiebedrag van 120 naar 180 miljoen in het kader van het Klimaatakkoord zal het gaan om circa 300 locaties.
Fraude
Uit de antwoorden op de kamervragen over de Srv valt niet af te leiden of de overheid bij de evaluatie ook een mogelijke verschuiving van varkens naar andere locaties van een andere BV zal onderzoeken. Het is bekend dat de overheid lang niet alle varkens goed in beeld heeft. Dit komt onder meer door het ontbreken van een individuele dierregistratie. In antwoord op kamervragen over mogelijke fraude met dierproductierechten voor varkens, geeft Schouten toe dat er bedrijven zijn die meer dieren houden dan toegestaan, maar zegt ze: ”We zijn in staat overtreders op te sporen en te bestraffen.” Van een ”structurele fraude” is volgens Schouten geen sprake.
Los van eventuele fraude: eenmaal uit de markt gehaalde varkensrechten kunnen niet opnieuw worden ingezet. Maar een varkenshouderij die is gestopt kan wellicht wel van nut zijn voor een collega varkenshouder die voor het verkrijgen van een NB-wet vergunning wil salderen om te kunnen uitbreiden. Zo kunnen stoppers wellicht toch nog bijdragen aan het ontstaan van nieuwe overlastsituaties. Kamerleden hebben hierover geen vragen gesteld en Schouten gaat dus ook niet in op deze mogelijkheid.
Beantwoording Kamervragen Subsidieregeling sanering varkenshouderijen
Beantwoording Kamervragenaantal gehouden varkens in Nederland